Obszar gminy Raków charakteryzuje się wyjątkową różnorodnością gatunkową roślin. Fakt ten wynika ze znacznego udziału lasów – 44,8 % powierzchni gminy i znacznego zróżnicowania warunków siedliskowych a także niskiej gęstości zaludnienia 31 os/km2.
Rozmieszczenie lasów na terenie gminy jest nierównomierne. Największe kompleksy lasów znajdują się na północny zachód od Rakowa pomiędzy miejscowościami Dębno, Mędrów i Ociesęki oraz w południowo wschodniej części gminy pomiędzy miejscowościami Chańcza i Rakówka. Zbliżonej wielkości, choć mniej zwarty kompleks znajduje się w miejscowości Papiernia. Nieco mniejsze kompleksy znajdują się pomiędzy miejscowościami Głuchów Lasy a Życiny oraz pomiędzy Szumskiem a rzeką Łagowicą a także na południe od Barda. Na północnych krańcach gminy lasów jest zdecydowanie mniej ze względu na występujące tu urodzajne gleby. Lasy porastają tam jedynie strome stoki wniesień Gór Świętokrzyskich oraz zbocza dolin potoków. Dlatego też mimo zróżnicowanych warunków fizjograficznych powierzchniowo dominują nizinne siedliska leśne. Siedliska borowe z dominującym borem świeżym zajmują 44 % powierzchni zalesionej, siedliska lasu mieszanego świeżego 13,8 %. Natomiast las mieszany wyżynny zajmuje tylko 4,7 %, a bór mieszany wyżynny zaledwie 1,6 %.
Stopień rozpoznania szaty roślinnej gminy jest zróżnicowany. Najlepiej rozpoznana jest ona w obszarach podlegających ochronie tj. w Cisowsko-Orłowińskim Parku Krajobrazowym i obszarze Natura 2000 „Lasy Cisowsko-Orłowińskie”, które w znacznej części się pokrywają. Granice tych obszarów nie pokrywają się z granicami administracyjnymi gminy. Niemniej jednak ze względu na znaczny udział terenu gminy w powierzchni tych obszarów chronionych, informacje dotyczące roślinności obszarów chronionych w znacznej mierze dotyczą również gminy Raków. Drzewostan lasów Cisowsko-Orłowińskiego Parku Krajobrazowego budują głównie sosna i jodła, takie gatunki jak olsza, dąb, buk, brzoza maja kilkuprocentowy udział. Z kolei osika, wiąz, grab, jesion, i klon stanowią jedynie domieszkę. Oprócz zbiorowisk leśnych na terenie parku występują zespoły roślinności torfowiskowej i turzycowiska. Zarówno na terenie parku jak i w obszarze Natura 2000 stwierdzono występowanie około 700 gatunków roślin naczyniowych, z czego ponad 50 to gatunki podlegające ochronie prawnej (ścisłej lub częściowej). Na terenie parku krajobrazowego stwierdzono występowanie 5 gatunków wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. Są to wiśnia karłowata, wątlik błotny, sasanka wiosenna, wierzba borówkolistna i storczyk błotny.
Według standardowego formularza danych obszaru Natura 2000 „Lasy Cisowsko-Orłowińskie” w granicach obszaru występują następujące typy siedlisk wymienione w załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG:
• 2330 - Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi;
• 3270 - Zalewane muliste brzegi rzek;
• 5130 - Zarośla jałowca pospolitego na wrzosowiskach lub murawach nawapiennych;
• 6230 - Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe (Nardion - płaty bogate florystycznie);
• 6410 - Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion);
• 7110 - Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe);
• 7140 - Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea);
• 9110 - Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion);
• 9130 - Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-Fagenion);
• 9170 - Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum);
• 9190 - Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum);
• 91D0 - Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino;
• 91E0 - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion;
• 91P0 - Wyżynny jodłowy bór mieszany (Abietetum polonicum);
• 91T0 - Sosnowy bór chrobotkowy (Cladonio-Pinetum i chrobotkowa postać Peucedano-Pinetum.