W ramach realizowanego przez Gminne Towarzystwo Sportowe w Rakowie projektu pt. „Kalejdoskop kultury”, dzieci i młodzież zamieszkujące teren gminy Raków mogli uczestniczyć w wyjazdach edukacyjno – kulturalnych, które organizowane były w ramach projektu.
Celem projektu było zwiększenie i ułatwienie dostępu do szeroko rozumianej kultury wysokiej dzieciom i młodzieży szkolnej. Partnerami projektu byli: Zespół Szkolno – Przedszkolny w Rakowie oraz Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie.
Celem podejmowanych w ramach projektu działań było również kształtowanie świadomego odbioru dorobku artystycznego i historycznego własnego kraju oraz rozwój myślenia, wyobraźni i wrażliwości artystycznej.
W ramach projektu, który rozpoczął się w miesiącu czerwcu zorganizowano różnorodne spotkania z kulturą i sztuką. Umożliwiono uczestnikom wyjścia do miejsc kultury wysokiej tj. teatru, opery, różnorodnych muzeów i planetarium.
Pierwszym spotkaniem z kulturą był wyjazd pod nazwą „Historia Wsi Polskiej” którego celem było zwiedzanie Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku oraz udział w lekcjach muzealnych.
Wyjazd edukacyjno – kulturalny zorganizowany został w dniu 30 czerwca 2015 roku. Po dojechaniu do Sanoka, uczestnicy przeszli do największego w Polsce skansenu, aby na „własne oczy” dostrzec walory ówczesnego wiejskiego życia w zgodzie z porami roku, tradycją, obrzędami oraz folklorem.
Celem głównym wyjazdu było przybliżenie uczestnikom architektury, kultury oraz obrazu życia codziennego w „chałupie” i gospodarstwie dawnej wsi Polskiej. Początek zwiedzania rozpoczął się udziałem w 3 lekcjach muzealnych:
- „Od ziarnka do chleba”. Podczas lekcji muzealnej uczestnicy zapoznali się z etapami i procesem wypieku chleba. Niecodziennym widokiem było „młócenie” cepem, każdy z uczestników mógł własnoręcznie obijać kłosy z których wypadały ziarna. Z wybitych ziaren uczestnicy mogli przy pomocy żaren przemienić ziarno w mąkę. Następnie dzieci i młodzież mogła obserwować poszczególne etapy wyrobu i wypieku chleba. Prowadzący warsztaty wskazał również możliwość wykorzystania pozostałej po wymłóceniu słomy w postaci „wykrętków”, które wykorzystywano do pokrycia dachów – średnio na dach wykorzystywano ok. 3 500 sztuk „słomianych wykrętek”.
- „Kaligrafia”. Zajęcia ze sztuki starannego i estetycznego pisania skupiły drugą grupę dzieci i młodzieży. Podczas warsztatów uczestnicy dowiedzieli się, że nauka kaligrafii była podstawowym i obowiązkowym przedmiotem w dawnej szkole. Jak w dawnej szkole uczestnicy otrzymali obowiązkowy zestaw dawnego ucznia czyli: tabliczki i kredę, przy pomocy których musieli odwzorować styl dawniej używanego pisma. Następnie prowadząca rozdała zeszyty, kałamarz z atramentem, gęsie pióra i redisówki. Uczestnicy przy pomocy tych przedmiotów mieli za zadanie elegancko podpisać swój zeszyt oraz wpisać lekcję i temat lekcji. Po zakończeniu lekcji warsztatowej uczestnicy otrzymali zeszyt, po czym zaczęli porównywać w którym jest najwięcej atramentowych kleksów.
- „Nie święci garnki lepią” – podczas warsztatów garncarskich uczestnicy mogli popracować z gliną. Warsztaty rozpoczął mini wykład opowiadający o procesie wydobycia i obróbki gliny. Następnie prowadząca opowiedziała o typach gliny oraz zapoznała uczestników z narzędziami jakie niezbędne były w zagrodzie garncarza. Podczas warsztatów uczestnicy zapoznali się również z typami ceramiki, które używane były na co dzień w zagrodzie. Po części wykładowej uczestnicy mogli spróbować swoich sił kręcąc kołem garncarskim oraz zabrać się do pracy i własnoręcznie wykonać rzeźbę o dowolnym kształcie. Podczas warsztatów powstały konie, ludowe kury, koguciki i ptaszki. Uczestnicy mogli zabrać ze sobą wykonaną pracę artystyczną.
Po zakończeniu warsztatów wspólnie z przewodnikami rozpoczęliśmy zwiedzanie skansenu.
Zwiedzanie rozpoczęliśmy od miejskiego Domu nauczyciela, w którym uczestnicy mogli zobaczyć jak dawniej mieszkał i jakimi przedmiotami otaczał się ówczesny nauczyciel. Następnie zwiedziliśmy Aptekę, Zegarmistrza z tysiącem różnorodnych dawnych grających zegarów, Fryzjera oraz Dom Żydowski – to jedne z najciekawszych zabytków, które umiejscowione są w tzw. Miasteczku Galicyjskim. Przemieszczając się pomiędzy poszczególnymi częściami skansenu mogliśmy zwiedzić również tradycyjne zagrody, pasiekę, plebanię, zagrodę garncarza z piecem do wypalania ulokowanym na zewnątrz. Ogromne wrażenie na uczestnikach zrobiła bogato zdobiona Cerkiew z pięknym ikonostasem oraz Dworek z uroczą starodawną kuchnią wypełnioną dawnymi miedzianymi patelniami, rondlami i innymi przyborami kuchennymi.
Najciekawszą atrakcją była dawna szkoła. Uczestnicy zasiedli w dawnych ławkach i wysłuchali opowieści przewodnika o tym jak dawniej uczono. Ciekawostką, która wzbudziła zainteresowanie była tzw. „trzcinka”, która dawniej służyła do karania nieposłusznych uczniów. Uczestnikom bardzo spodobały się stare mapy, oraz katedra na której siedział nauczyciel. Zainteresowaniem cieszyły się również tabliczki do pisania oraz liczydła. Hitem był drewniany „tornister” na przybory szkolne.
Po zwiedzaniu postanowiliśmy spędzić dłuższą chwilę w słynnym miasteczku galicyjskim, które pośród zabytków posiada kramiki i sklepiki z oryginalnymi pamiątkami. Z pełną głową, dużą ilością kilometrów w nogach i z pustymi brzuchami udaliśmy się na wspólny obiad.
Atrakcją podsumowującą wyjazd był spacer po najciekawszych miejscach ulokowanych w centrum Sanoka.
Następnym działaniem kulturalnym, był wyjazd pt. „Sztuka współczesna nie gryzie” który został zorganizowany w dniu 27.08.2015 roku. W ramach wycieczki uczestnicy mogli odwiedzić galerię sztuki współczesnej oraz wziąć udział w zajęciach edukacyjno kulturalnych i warsztatach organizowanych w galerii. Zwiedzanym miejscem było Biuro Wystaw Artystycznych w Kielcach.
Oglądany przez uczestników wernisaż nosił nazwę „Dramat Wolności” i przygotowany został przez prof. Zbigniewa Bajka. Autor i koordynator wystawy zajmuje się malarstwem, rysunkiem, fotografiką i grafiką. Cechą charakterystyczną wystawionych prac jest dramat ludzi i tęsknota za wolnością. Podczas warsztatów artystycznych uczestnicy mogli samodzielnie i przy pomocy formy graficznej przekazać czym dla nich samych jest pojęcie wolności.
28 sierpnia 2015 roku zorganizowany został całodniowy wyjazd pt. „Kraków bez Tajemnic”. W ramach działania uczestnicy zwiedzili najważniejsze muzea i zabytki Krakowa. Początkiem wycieczki było odwiedzenie Muzeum Archeologicznego, w którym uczestnicy mogli obejrzeć wystawy i wziąć udział w lekcjach muzealnych.
Pierwszą lekcją w której uczestnicy wzięli udział była lekcja pt.:
- „Życie codzienne we wczesnośredniowiecznym Krakowie”. Podczas lekcji edukacyjnej uczestnicy mogli prześledzić jak wyglądało położenie geograficzne i ukształtowanie terenu dawnego Krakowa. Jak położenie miasta wpłynęło na jego rozwój i zasięg. Uczestnicy zajęć zobaczyli makietę Krakowa, modele najstarszych budowli.
- Kolejna lekcja: Średniowieczny krój – strój związana była z tematyką średniowiecznego stroju oraz jego ozdób i kolorystyki. Podczas zajęć, uczestnicy dowiedzieli się jak w danym okresie i ze względu na podział na warstwy społeczne, ubierały się kobiety oraz mężczyźni.
Zajęcia rozpoczęły się od zwiedzania wystawy "Pradzieje i wczesne średniowiecze Małopolski", na której uczestnicy zobaczyli figury ludzkie które odziane były w zrekonstruowane stroje i ozdoby z okresu średniowiecza. Zabawową częścią lekcji było wykonanie ważnego elementu średniowiecznego stroju – sakiewki. Przygotowane sakiewki uczestnicy mogli dowolnie ozdobić cekinami, koralikami i wstążkami.
Po zakończeniu zwiedzania przeszliśmy do najważniejszego zabytku Krakowa – Zamku Królewskiego na Wawelu.
W ramach zwiedzania uczestnicy mogli zobaczyć Skarbiec i Zbrojownię. W Skarbcu uczestnicy zobaczyli m.in. insygnia władzy, strój koronacyjny, dawne srebrne i złote elementy wyposażenia zamku, zastaw stołowych, zegarów. Najcenniejszym jednak eksponatem skarbca jaki mogli zobaczyć uczestnicy był Szczerbiec - miecz koronacyjny królów Polski. Jest on jedynym ocalałym insygnium koronacyjnym z dynastii Piastów.
Po zwiedzeniu Skarbca przeszliśmy do Zbrojowni, w której znajdowały się różnorodne bronie – uczestnicy mogli zobaczyć najciekawszą elementy zbroi i oręża polskiego m.in. zbroja husarska ze skrzydłami, zbroje płytowe, zbroje turniejowe oraz repliki chorągwi krzyżackich zdobytych pod Grunwaldem w 1410 roku.
Kolejnym etapem zwiedzania Wawelu był udział w lekcjach muzealnych „Królowie na Wawelu – Życie na zamku”. Atrakcją tych lekcji był fakt, że odbywały się w komnatach i apartamentach królewskich. Podczas lekcji uczestnicy dowiedzieli się jak dawniej żyło się na zamku, jakie panowały zwyczaje. Podczas zwiedzania największą atrakcją była sala poselska – z rzeźbionymi głowami w stropie oraz sala senatorska. Zobaczyliśmy słynną kolekcję arrasów Króla Zygmunta Augusta, portrety królów oraz obrazy mistrzów włoskich i holenderskich.
Po zakończonych lekcjach muzealnych odwiedziliśmy jaskinię smoka wawelskiego.
Kolejną atrakcją wycieczki było zwiedzanie Muzeum Narodowego w Krakowie wraz z udziałem w lekcjach muzealnych. Uczestnicy zostali podzieleni na dwie grupy: młodszą i starszą. Dla każdej grupy przygotowano osobne lekcje. Grupa młodsza wzięła udział w lekcji pt. Słońcem malowane. Witraże. Lekcja miała przybliżyć uczestnikom pojęcia związane z historią i techniką witrażu, kompozycją i sztuką monumentalną oraz najpiękniejszymi pracami Wyspiańskiego i Malczewskiego.
Grupa starsza natomiast wzięła udział w lekcji pt. Przez dziurkę od klucza. Jacy byli polscy władcy? Podczas lekcji uczestnicy zgłębili wiedzę o dawnych Królach Polski, poznali ich sylwetki, tajemnice, zwyczaje i prywatne życie. Zapoznali się z kulturą dworską i panującymi na dworze królewskim obyczajami.
Po zakończeniu zwiedzania uczestnicy udali się na wspólny obiad. Wieczorową porą zaplanowane zostało zwiedzanie ostatniej atrakcji wycieczki – Podziemi Krakowskich.
Zwiedzanie podziemi to podróż w czasie, w ramach której dzieci i młodzież wzbogaciły wiedzę o życiu w dawnym Krakowie. Zwiedzanie bardzo podobało się uczestników szczególnie ruchoma legenda o Kraku, multimedialne atrakcje związane z historią budziły zainteresowanie u uczestników wycieczki – ruchome obrazy. Waga przeliczająca na dawne miary, sprawiła że wszyscy bez wyjątku zapragnęli się zważyć. Po zakończeniu zwiedzania zebraliśmy się na Rynku, a dzieci i młodzież urzekł wieczorny styl życia mieszkańców współczesnego Krakowa.
14 października 2015 roku zorganizowany został wyjazd pt. „Kultura – Kierunek Warszawa”. Poznanie najciekawszych zabytków i atrakcji współczesnej stolicy Polski było celem organizowanej wycieczki.
W ramach zwiedzania uczestnicy wzięli udział w 2 lekcjach muzealnych: Królowie Polski oraz Nie tylko Matejko - malarstwo historyczne. Lekcje muzealne odbywały się na galeriach muzeum i miały na celu: zapoznanie uczestników z legendami i faktami związanymi z panowaniem polskich władców ukazanych na obrazach. Z perełek muzeum należy wymienić, że dzieci i młodzież zobaczyła m.in. Stańczyka, Bitwę pod Grunwaldem, autoportret Jana Matejki oraz wiele innych obrazów. Lekcje muzealne poruszały nie tylko historyczne wydarzenia przedstawiane na obrazach, ale umożliwiały uczestnikom naukę właściwego odczytywania kompozycji malarskich.
Kolejnym punktem wycieczki było zwiedzanie Muzeum Powstania Warszawskiego. Wyposażeni w plan zwiedzania zaczęliśmy odkrywać historię tego niezwykłego wydarzenia i tak ważnego dla Polaków miejsca. Poszczególne ekspozycje – konspiracyjne radiostacje, maszyny drukarskie, opaski powstańców, sceneria przypominająca dawne miasto oblepione afiszami i obwieszczeniami - opowiadały zwiedzającym o powstaniu, prowadzonych walkach i życiu codziennym powstańczej Warszawy. Zainteresowaniem cieszyła się ekspozycja poświęcona broni powstańczej i replika samolotu Liberator B-24 J. Podczas zwiedzania uczestnicy obejrzeli film „Miasto ruin” który ukazał skalę zniszczeń stolicy po II wojnie światowej. Dużym zainteresowaniem cieszyły się tzw. kartki z kalendarza opisujące wydarzenia powstania, które chętnie zbierane były przez uczestników wycieczki.
Kolejnym muzeum, zaplanowanym do zwiedzania było Centrum Nauki Kopernik oraz Planetarium Niebo Kopernika. W ramach naukowej zabawy uczestnicy mogli zapoznać się z różnorodnymi urządzeniami które do działania wykorzystują prawa fizyki – siłę ludzkich mięsni, siłę wiatru, siłę wody itp. Uczestnicy mogli doświadczyć „trzęsienia ziemi”, zobaczyć jak działa ludzi organizm i zapoznać się z możliwościami własnego głosu oraz z „pułapkami ludzkiego umysłu” - rozgryźli jak działa złudzenie optyczne.
Duże wrażenie na uczestnikach wywarła wizyta w Planetarium oraz udział w seansie filmowym pt. Trzeci wymiar życia – 3D, w ramach seansu uczestnicy odbyli kosmiczną podróż po najdalszych zakątkach wszechświata. Podróż po planetach i odległych galaktykach sprawiła że uczestnicy zgłodnieli – więc udaliśmy się na pyszny obiad.
Po obiedzie czekała na uczestników największa atrakcja wyjazdu – zwiedzanie Stadionu Narodowego. Po dotarciu na miejsce podzieliliśmy się na dwie grupy. Po podziale na grupy przewodnicy oprowadzili dzieci i młodzież trasą piłkarza. Zwiedzanie stadionu i jego zakamarków zrobiło duże wrażenie na uczestnikach, zobaczenie szatni reprezentacji, koszulek piłkarzy oraz płyty stadionu było niesamowitym przeżyciem. Po zakończeniu zwiedzania i wspólnych zdjęciach upamiętniających pobyt na stadionie udaliśmy się w drogę powrotną do domu.
24 października 2015 r. zorganizowana została wycieczka do Opery Krakowskiej na spektakl rodzinny pt. „Muzyka i magia”. Wyjazd został zrealizowany w ramach działania pt. Odkrywamy operę. Jak mówią słowa piosenki:
„Jest wiele teatrów na świecie bardziej i mniej poważnych,
Lecz najważniejszym na świecie jest teatr wyobraźni...”
Celem organizowanego wyjazdu kulturalnego było ukazanie uczestnikom piękna tkwiącego w sztukach operowych, które ubarwiane są piosenkami śpiewanymi na żywo przy akompaniamencie orkiestry symfonicznej. Wybrany spektakl muzyczny umożliwił zobaczenie i wysłuchanie opowieści o pomieszanych bajkach.
Spektakl przeniósł widzów w świat baśni, fantazji i wyobraźni. Organizowany wyjazd wpłynął na zwiększenie świadomości uczestników w zakresie etykiety zachowania oraz nauczył podstawowych zasad w doborze stroju do opery. Uzmysłowił uczestnikom jak ważna w życiu każdego człowieka jest kultura, sztuka i muzyka.
W ramach kolejnego działania pn. „Tajemnice teatru” zorganizowane zostały wyjazdy do Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach oraz do Teatru Lalki i Aktora Kubuś w Kielcach.
Pierwszy wyjazd zorganizowano w dniu 12 listopada 2015 roku. Uczestnicy – uczniowie Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie mogli obejrzeć sztukę pt. „Kordian”. Uwspółcześniona wersja sztuki umożliwiła odbiorcom poznanie losów tytułowego Kordiana, który walczy o wolność i nie godzi się na uległość. Należy nadmienić, że całość sztuki okraszona była prawdziwa polszczyzną Juliusza Słowackiego.
19 listopada 2015 roku uczniowie Zespołu Szkolno Przedszkolnego w Rakowie mogli wziąć udział w wyjeździe edukacyjnym do Teatru Lalki i Aktora Kubuś w Kielcach na sztukę: „O Rybaku i złotej rybce”. Celem wycieczki byłoprzygotowanie uczestników do świadomego, aktywnego, odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społecznym, rozbudzanie zainteresowańteatrem, rozwijanie świadomości i ekspresji kulturowej oraz obcowania ze sztuką.
Udział dzieci w spektaklu był dla nich ogromnym przeżyciem - bezpośredni kontakt z występującymi aktorami, recytacje aktorów oraz wesołe piosenki sprawiły że czas spektaklu minął bardzo szybko. Piękna scenografia sprawiała wrażenie dna oceanu lub plaży nadmorskiej, a wspaniale wykonane pacynki teatralne dopełniały całe widowisko teatralne. Po zakończeniu spektaklu uczestnicy zachwyceni i z życzeniami następnych odwiedzin w teatrze udali się w drogę powrotną do domu.
Dodatkową atrakcją poza realizowanym projektem była wizyta w kieleckiej kręgielni.
Ostatnim planowanym działaniem projektu była „Akademia melomana” wyjazd edukacyjno – kulturalny, który zorganizowany został w grudniu 2015. Wyjazd kulturalny obejmował wizytę w Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach.
Serdecznie dziękujemy osobom bez których realizacja projektu nie byłaby możliwa:
Pani Bożenie Suchojad – Dyrektorowi Zespołu Szkolno – Przedszkolnego w Rakowie
Panu Grzegorzowi Szewczykowi – Dyrektorowi Gimnazjum im. Jana Pawła II w Rakowie
Serdeczne podziękowania dla nauczycieli sprawujących dodatkową opiekę nad uczestnikami podczas organizowanych wyjazdów:
- Pani Annie Wojsa,
- Pani Marzenie Gałęzowskiej,
- Pani Agnieszce Wojsa.
Wszystkie działania projektowe sfinansowane zostały ze środków Fundacji PZU.
Koordynatorzy projektu: Halina Łukasik i Paulina Szewczyk.